Reykholt. The Church Excavations

Fyrirlestur og útgáfa nýrrar bókar

Reykholt í Borgarfirði er meðal merkustu sögu- og minjastaða á Íslandi. Á árunum 2002-2007 fór fram fornleifarannsókn á gamla kirkjustæðinu í Reykholti. Niðurstöður þeirrar rannsóknar eru nú birtar í bókinni Reykholt, The Church Excavations eftir Guðrúnu Sveinbjarnardóttur.
Bókin er gefin út af Þjóðminjasafni Íslands í samvinnu við menningar- og miðaldasetrið Snorrastofu í Reykholti og Háskólaútgáfuna.

Þriðjudaginn 25.október kl.15 mun Guðrún flytja fyrirlestur og kynna bókina í fyrirlestrasal Þjóðminjasafns.

Í tilefni kynningarinnar verður sértilboð á bókinni.

Þó að Reykholt hafi líklega verið höfðingjasetur allt frá því að þar var fyrst byggt, er staðurinn best þekktur fyrir búsetu Snorra Sturlusonar, höfundar Snorra Eddu og Heimskringlu meðal annarra verka, þar á fyrra helmingi 13. aldar, Reykholt varð einn af hinum fyrstu stöðum, í kirkjusögulegri merkingu orðsins, snemma á 12. öld og var þá einnig goðorð. Elstu fornminjar á bæjarstæðinu hafa verið tímasettar til um 1000 og tilheyra því annarri kynslóð byggðar á Íslandi. Kirkja virðist hafa verið reist á staðnum um svipað leyti eða örlitlu síðar.

Seint á 19. öld var kirkjan færð aðeins norðar í kirkjugarðinn, þar sem hún stendur enn, en það veitti aðgang að gamla kirkjustæðinu sem var grafið upp á árunum 2002-2007. Niðurstöðurnar eru birtar í þessari bók. Rannsóknirnar beindust eingöngu að byggingunum þar sem kirkjugarðurinn umhverfis þær var í notkun þar til í byrjun 20. aldar. Fjórar mismunandi byggingategundir voru grafnar upp, hver ofan á annarri, en þeim var skipt í átta byggingarstig. Elstu þrjár byggingarnar voru niðurgrafnar um meira en meter, en engar slíkar kirkjur eru þekktar annars staðar á Norður-Atlantshafssvæðinu. Miðaldabyggingarnar eru taldar hafa verið stafverkshús, með fyrirmyndir t.d. í Noregi. Byggingargerðin breytist við siðaskiptin á 16. öld, og frá 17. öld eru varðveittar nákvæmari lýsingar á byggingunum í úttektum. Við uppgröftinn fannst fjöldi gripa, þar á meðal innfluttir gripir sem unnt er að aldursgreina. Aðeins þær grafir sem voru inni í húsgrunnunum voru rannsakaðar. Athyglivert er að í 18. aldar kirkjunni var hópur einstaklinga sem tilheyrði sömu fjölskyldunni grafinn.