Allt er breytingum háð og borgir – sem kunna að virðast býsna fastmótuð fyrirbæri í hugum margra enda mestanpartinn úr steinsteypu og malbiki – eru þar ekki undanskildar. Reykjavík, höfuðborg okkar Íslendinga, er til að mynda að ganga í gegnum ákveðið tímabil um þessar mundir; tímabil sem í senn mætti lýsa sem þroskaskeiði og vaxtakipp svo gripið sé til líkingamáls við líkamlegan þroska einstaklings. Þroskaskeiðið lýsir sér í því að verið er að endurskipuleggja viðamikla hluta hennar með afgerandi hætti. Þar sem áður voru iðnaðarhverfi, sem samanstóðu eingöngu af byggingum sem notaðar voru sem atvinnuhúsnæði, eru gömlu húsin að víkja fyrir nýjum íbúðarhverfum þar sem skipulag er í takt við þarfir íbúanna með margþættri þjónustu innan göngufjarlægðar. Þetta eitt skýrasta dæmið um það verður Borgarhöfði, gamli Ártúnshöfðinn sem á sínum tíma var skipulagður sem iðnaðarhverfi í útjaðri byggðar en er nú, ríflega hálfri öld síðar, á besta stað í borgarlandinu. Þetta er sjálfsögð og eðlileg þróun þar sem komið er til móts við aukinn fjölda íbúa. Vaxtakippurinn lýsir sér svo aftur í því að til eru að verða ný hverfi í jaðri borgarinnar, svo sem að Keldum þar sem hinar ýmsu rannsóknastofnanir stóðu í eina tíð. Þessari framþróun, með tilheyrandi þéttingu byggðar, endurskipulagninu og útrás á nýjar lendur, ber að fagna, en þó er óhjákvæmilegt að meta sérhvert skref og skoða með gagnrýnum augum. Skipulagsmál ættu með réttu að vera reynsluvísindi, eins og góður viðmælandi hér í blaðinu orðar það, þar sem lærdómur er tekinn af hverjum áfanga með það fyrir augum að gera betur næst hvar og hvenær sem svigrúm er til umbóta. Annars erum við dæmd til að endurtaka skyssur og glappaskot fortíðar og það er dýrt spaug þegar skipulagsmál eru annars vegar. Í lok dags snýst jú skipulag og arkitektúr um að búa fólki gott umhverfi til að lifa og hrærast í.
Einar Þorsteinn þorsteinsson
Útgefandi/Ritstjóri
Greinar úr Land og Sögu 48
