Það tekur um hálfa öld frá 874, þegar fyrstu hjónin Ingólfur Arnarson og Hallveig Fróðadóttir setjast að í Reykjavík, að Ísland er fullbyggt. Það eru 383 landnámsmenn og 54 landnámskonur sem setjast hér að, ásamt fjölskyldum og þrælum. Sá sem nemur nær alla Öræfasveitina, hét Þorgerður (eftirnafn óþekkt) og settist hún að í Sandfelli ásamt sonum sínum. Mágur hennar, Bárður Bjarnason, nam Bárðardal, og er næst hæsta fjall landsins, Bárðarbunga í Vatnajökli kennt við hann, eins og dalurinn. Litla-Hérað er eða var eitt besta svæði landsins til landbúnaðar fram að risa stóru gosi í Öræfajökli árið1362. Gosið í Öræfajökli 1362 er eitt mesta sprengigos sem orðið hefur á jörðinni undanfarið árþúsund. Það sem líklega kemst næst því af íslenskum gosum á sögulegum tíma er Heklugosið 1104 og þar næst Öskjugosið 1875 sem þó var mun minna.
Í Oddverjaannál stendur; Eldur uppkominn í Litla héraði og eyddi öllu héraðinu: höfðu þar áður verið 70 bæir: lifði engin kvik kind eftir utan ein öldruð kona og kapall. Það leið um hálf öld þangað til aftur var farið að búa í Litla-Héraði, sem fékk annað nafn, Öræfasveit. Enda hafði bæði landslag og landkostir versnað til muna við þetta risastóra eldgos. Annað eldgos var í Öræfajökli árið 1727, stórt gos, þó ekkert í líkingu við fyrra gos. Fá héruð hafa um aldir sætt jafn mikilli einangrun og Öræfasveit. Frá Vatnajökli og skriðjöklum Öræfajökuls renna mjög straumþungar og vatnsmiklar jökulár og kvíslir.
Áður en árnar voru brúaðar torvelduðu þær öldum saman samgöngur til Öræfasveitar. Fyrir vikið var byggðin í Öræfum lengi nokkuð einangruð, ekki síst vegna Jökulsár á Breiðamerkursandi í austri (brúuð 1967) og Skeiðará á Skeiðarársandi í vestri. Brú var byggð yfir Skeiðará árið 1974, þá loks var hægt að keyra hringinn í kringum í Ísland í fyrsta skipti, og Öræfasveitin loksins komin vegasamband við aðra hluta landsins. Icelandic Times / Land & Saga heimsótti sveitina nú í miðjum apríl.
Öræfasveit 16/04/2024 : A7RIV, RX1R II – 2.0/35mm Z, FE 1.8/135mm GM
Ljósmyndir & texti : Páll Stefánsson
