The statue of settler Ingólfur Arnarson by sculptor Einar Jónsson (1874-1954) was erected on Arnarhóll in 1924 by the Reykjavík Mechanics’ Guild.
1925-1931, vetrarleikir á Arnarhóli. Hópur fólks, börn og fullorðnir leika sér í snjónum, skíði, skíðasleðar. Áttstrendi söluturninn til hægri.

Arnarhóll

Arnarhóll – Arnarhólstraðir

Hátíðahöld á Arnarhóli 17. júní árið 1948.
Í dag er Arnarhóll notaður sem útivistarsvæði og samkomustaður. Hátíðahöld á Arnarhóli 17. júní árið 1948. (Ljósmynd: Sigurhans Vignir)

Þar sem styttan af landnámsmanninum Ingólfi Arnarsyni stendur nú voru áður bæjarhús býlisins Arnarhóls. Talið er að býlið hafi verið reist skömmu eftir landnám á 9. öld. Elstu minjar sem komu í ljós við fornleifarannsókn á staðnum árið 1995 voru frá 12.-13. öld. Hóllin var þó ekki fullkannaður og því má búast við eldri minjum hér við frekari rannsóknir. Arnarhólsjörðin var lögð undir rekstur tukthússins sem var byggt syðst í Arnarhólstúni á árunum 1759-1764 (nú Stjórnarráðið). Við það fór bærinn í mikla niðurníðslu og var að lokum rifinn árið 1828. Á Arnarhóli má enn greina menningarlandslag sem tilheyrir Arnarhólsbýlinu, nokkur rústabrot og grasi gróna Arnarhólströðina sunnan í hólnum.

Styttan af landnámsmanninum Ingólfi Arnarsyni eftir Einar Jónsson myndhöggvara var reist á Arnahóli af Iðnaðarmannafélagi Reykjavíkur árið 1924.
Styttan af landnámsmanninum Ingólfi Arnarsyni eftir Einar Jónsson myndhöggvara var reist á Arnahóli af Iðnaðarmannafélagi Reykjavíkur árið 1924. Myndin er tekin á árunum 1925 -1930, börn og fullorðnir renna sér á skíðum og sleðum, mikið fjör! (Ljósmynd: Karl Christian Nielsen)

Vegakerfi fyrri alda voru slóðar eða götur sem lágu á milli bæja. Allt fram á 19. öld lá aðalvegurinn eða þjóðvegurinn austur úr Reykjavík eftir fjörunni þar sem í dag er Hafnarstræti, síðan yfir ós Arnarhólslækjar („Lækjarins“)  og upp Arnarhólinn um Arnarhólstraðirnar. Þaðan lá vegurinn í ótal hlykkjum yfir Arnarhólsholt, sem síðar var nefnt Skólavörðuholt. Vegurinn lá síðan utan í Öskjuhlíðinni en skiptist þar og lá önnur leiðin til Hafnarfjarðar en hin eftir Bústaðaholti til Bústaða og þaðan að vaðinu yfir Elliðaárnar.

Horft yfir Arnarhól úr vestri árið 1917
Horft yfir Arnarhól úr vestri árið 1917. Greina má gömlu þjóleiðina um Arnarhól í túninu. (Ljósmynd: Magnús Ólafsson)

Arnarhólslækurinn var oft illur yfirferðar en var brúaður fyrir 1800. Leiðin um Arnarhólstraðir lagðist af upp úr 1830 og færðist þjóðvegurinn þá yfir í Bakarabrekkuna (nú Bankastræti) og Laugaveg. Þá hafði stiftamtmaður afnot af landi Arnarhóls og vildi ekki hafa umferðina í gegnum túnið hjá sér. Bústaður stiftamtmanns var þá í gamla tukthúsinu sem í dag hýsir Stjórnarráðið.

Árið 1787 var stofnaður kaupstaður í Reykjavík og af því tilefni gert kort af kaupstaðarlóðinni. Kortið sýnir Tjörnina og Lækinn, húsin við Aðalstræti, býli og hjáleigur
Árið 1787 var stofnaður kaupstaður í Reykjavík og af því tilefni gert kort af kaupstaðarlóðinni. Kortið sýnir Tjörnina og Lækinn, húsin við Aðalstræti, býli og hjáleigur, en vegir eru merktir sem „Veÿ“ við ströndina og þar sem tröðin (rauð) lá yfir Arnahól. (Kort: Rasmus Lievog)

Menningarmerkingar í Reykjavík
Reykjavíkurborg hefur undanfarin ár sett upp menningarmerkingar í borgarlandinu. Merkingar á
sögulegum minjum og svæðum innan borgarmarka Reykjavíkur gera upplifun borgarbúa og gesta
borgarinnar ánægjulegri auk þess að veita fræðslu um sögu höfuðborgarinnar. Á skiltunum má finna
fróðleik um mannlíf, sögu, list og bókmenntir sem tengjast viðkomandi stað, ásamt myndefni.
Texti og myndir: Borgarsögusafn Reykjavíkur.
Sjá nánar á www.borgarsogusafn.is